Επιληψία

Historical Fact:
Ο όρος επιληψία χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Ιπποκράτη (460 – 357 π.Χ.) και σημαίνει, αιφνίδια κατάληψη.

H ιδέα ότι ο επιληπτικός καταλαμβάνονταν από υπερφυσικές θεϊκές ή δαιμόνιες δυνάμεις, έκανε τους ανθρώπους να πιστεύουν ότι επιληπτική κρίση ήταν ένας κακός οιωνός.. ευτυχώς η ιατρική είναι μία εξελισσόμενη επιστήμη και έτσι σήμερα πλέον γνωρίζουμε ότι η επιληψία είναι μία μη μεταδοτική ασθένεια που ουδεμία σχέση έχει με δαίμονες και μάγια..

Τι είναι η επιληψία;
Η επιληψία παραδοσιακά οριζόταν από την εμφάνιση δύο αυθόρμητων (ή απρόκλητων) επιληπτικών κρίσεων, με διαφορά μεγαλύτερη από 24 ώρες μεταξύ τους. Ο όρος “αυθόρμητες” υπονοεί ότι αυτές οι κρίσεις δεν εμφανίζονται σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο όπως μια μεταβολική διαταραχή (όπως ανισορροπία στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα) ή υπερθερμία (πυρετός).

Πλέον, ο ορισμός λαμβάνει υπόψη τις περιπτώσεις όπου η διάγνωση της επιληψίας μπορεί να γίνει μετά από αυθόρμητη εμφάνιση μιας μεμονωμένης κρίσης, υπό την προϋπόθεση ότι ανιχνεύονται ανωμαλίες κατά το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα ή τη μαγνητική τομογραφία που διενεργείται μετά από αυτήν την κρίση, που οδηγεί σε φόβους για την εμφάνιση μιας δεύτερης κρίσης βραχυπρόθεσμα.

Πίσω από αυτόν τον γενικό ορισμό υπάρχουν στην πραγματικότητα πολύ διαφορετικές κλινικές καταστάσεις και προγνώσεις.

Η επιληψία χαρακτηρίζεται από επιληπτικές κρίσεις, οι οποίες μπορεί να είναι είτε γενικευμένες (primary generalized seizures) (επηρεάζουν και τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου ταυτόχρονα) είτε εστιακές  (partial seizures) (ξεκινώντας από ένα συγκεκριμένο σημείο σε μια περιοχή του εγκεφάλου και τελικά εξαπλώνονται σε άλλες περιοχές).
Τα επεισόδια επιληπτικών κρίσεων είναι αποτέλεσμα υπερβολικών ηλεκτρικών εκκενώσεων σε μια ομάδα εγκεφαλικών κυττάρων. Διαφορετικά μέρη του εγκεφάλου μπορεί να είναι το σημείο τέτοιων εκκενώσεων.

Τα αίτια και οι προγνώσεις μπορεί να διαφέρουν πολύ.
Το σημαντικότερο είναι πως πλέον οι άνθρωποι με επιληψία (εφόσον έχει αναγνωριστεί και παρακολουθείται από τον ειδικό θεράποντα ιατρό) μπορούν να έχουν μία φυσιολογική ζωή.

Πως εμφανίζεται μία επιληπτική κρίση;
Η επιληπτική κρίση μπορεί να εμφανιστεί με διάφορες μορφές και τα συμπτώματα αυτής ποικίλουν ανάλογα με την περιοχή του εγκεφάλου που επηρεάζεται από την ανώμαλη ηλεκτρική δραστηριότητα. Κάποια από τα συμπτώματα της επιληπτικής κρίσης μπορεί να είναι:

• σπασμοί (τρόμος ή καθήλωση σε σύσπαση των άκρων)
• γρήγορο άνοιγμα και κλείσιμο των βλεφάρων (σπασμοί στους βλεφαρικούς μύες)
• αισθητικές διαταραχές (π.χ. μούδιασμα)
• οπτικές διαταραχές (π.χ. λάμψεις)
• ακουστικές διαταραχές
• οσφρητικές διαταραχές
• δυσκολία στην ομιλία

Πως γίνεται η διάγνωση της επιληψίας;
Η διάγνωση και η αντιμετώπιση αυτής γίνονται από ειδικούς νευρολόγους μέσω ιατρικών εξετάσεων και λήψης ιατρικού ιστορικού.

Πρώτες Βοήθειες σε άτομο που κάνει επιληπτική κρίση με σπασμούς:

Τι μπορείτε να κάνετε:

• Διατηρήστε την ψυχραιμία σας!
• Απομακρύνετε τυχόντα επικίνδυνα αντικείμενα γύρω από τον πάσχοντα.
• Προστατέψτε το κεφάλι του πάσχοντα τοποθετώντας κάτι μαλακό από κάτω (π.χ. ρούχο/μαξιλάρι).
• Χρονομετρήστε, αν είναι εφικτό, την κρίση.
• Όταν η κρίση παρέλθει και το άτομο δεν έχει τις αισθήσεις του (εφόσον αναπνέει κανονικά) τοποθετήστε το σε θέση ανάνηψης.
• Μείνετε δίπλα του ελέγχοντας ανά τακτά χρονικά διαστήματα την αναπνοή του.
• Όταν το άτομο επανέλθει, ενημερώστε τον, καθησυχάστε τον και δώστε του όλες τις απαραίτητες πληροφορίες. Επιπλέον προσφερθείτε να καλέσετε ταξί ή κάποιον φίλο/συγγενή του ώστε να βοηθήσουν το άτομο αν φαίνεται μπερδεμένο.
• Προστατέψτε την ιδιωτικότητα του, όσο τον δυνατόν είναι εφικτό, ασφαλίζοντας τον χώρο από «περίεργα» βλέμματα.

Τι ΔΕΝ πρέπει να κάνετε

• Μην τοποθετήσετε οποιοδήποτε αντικείμενο στο στόμα του πάσχοντος
• Μην προσπαθήσετε να του ανοίξετε το στόμα
• Μην προσπαθήσετε να περιορίσετε την εκδήλωση των σπασμών
• Μην μετακινήσετε το άτομο εκτός αν κινδυνεύει άμεσα η ζωή του
• Μην δίνετε στον πάσχοντα να φάει ή να πιει οτιδήποτε εάν δεν έχει ανακτήσει πλήρως τις αισθήσεις του

Σημεία προσοχής:
Το άτομο πρέπει να μεταφερθεί στο νοσοκομείο εφόσον:

• Η κρίση διαρκεί πάνω από 5 λεπτά ή ακολουθήσει και δεύτερη κρίση χωρίς το άτομο να ανακτήσει τις αισθήσεις του ενδιάμεσα.
• Είναι η πρώτη φορά που παθαίνει κρίση.
• Της κρίσης προηγήθηκε πτώση με θετικό μηχανισμό κάκωσης.
• Πρόκειται για έγκυο ή διαβητικό.
• Δεν αναπνέει φυσιολογικά μετά το πέρας της κρίσης.

Η αναπνοή σχεδόν πάντα επανέρχεται αυτόματα μετά από μία κρίση. Αν ο ασθενής μετά το πέρας της κρίσης δεν αναπνέει, αυτό σηματοδοτεί επιπλοκή της κρίσης και θα πρέπει να ξεκινήσετε το πρωτόκολλο της Καρδιοπνευμονικής Αναζωογόνησης.

Και να θυμάστε, βοηθώντας ένα άτομο σε επιληπτική κρίση δε κινδυνεύετε οι ίδιοι αλλά μπορείτε να συμβάλετε ενεργά στην ποιότητα ζωής του.

Αν θέλεις να εκπαιδευτείς στην αντιμετώπιση της επιληψίας, μπορείς να παρακολουθήσεις αυτά τα 2 σεμινάρια: https://learn2help.gr/wp/basiki-ypostiriksi-zois-bls/

Βασική υποστήριξη ζωής για παιδιά & βρέφη (EPBLS)

Πηγές:
World Health Organization (WHO)
Epilepsy Foundation
Ελληνική Εθνική Ένωση κατά της Επιληψίας
Ligue française contre l’épilepsie (LFCE)

Ενδιαφέροντα άρθρα και Media:
A Revised Definition of Epilepsy
WHO: Epilepsy, Treat it, Defeat it